Route naar het reguliere: Innovatieve ideeën voor moedertaalonderwijs in Brainport

19 oktober, 2025

'Oplossingen zijn vaak minder ingewikkeld, controversieel of kostbaar dan mensen denken.' Dat was het advies van professor Ken Cruickshank (University of Sydney) toen hij vorig jaar december in Eindhoven in het stadshuis sprak tijdens de bijeenkomst Inspiration from Australia. We leerden toen dat het moedertaalonderwijs in Australië niet alleen meertaligheid ondersteunt, maar ook bijdraagt aan het verlichten van het lerarentekort. In New South Wales bestaan er bijvoorbeeld ondersteuningsstructuren waardoor moedertaaldocenten kunnen doorstromen naar een officiële onderwijsbevoegdheid voor het reguliere onderwijs.

Met deze inzichten in gedachten is HLE Network aan de slag gegaan om te onderzoeken welke oplossingen die in het buitenland werken, ook toepasbaar kunnen zijn in Nederland.

Samen met de Trion Opleidingsschool, de International School Eindhoven (ISE) en de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) organiseerde HLE Network op 25 september tijdens de 7e HLE Networking Night een unieke brainstormsessie Van informeel naar formeel, om te verkennen of er lokaal een vergelijkbaar traject kan worden ontwikkeld voor moedertaaldocenten uit gemeenschapsprogramma’s.

Het verkennen van mogelijkheden

In andere landen kunnen lesuren die zijn gegeven binnen gemeenschapsgerichte moedertaalscholen meetellen voor een officiële onderwijsbevoegdheid. De centrale vraag van deze brainstorm was daarom: Zou een vergelijkbare brug tussen informeel en formeel onderwijs ook in Nederland kunnen worden ontwikkeld? De brainstorm bracht taalcoördinatoren van internationale scholen, docenten en managers van moedertaalprogramma’s, en onderwijsadviseurs samen.

De deelnemers begonnen met het in kaart brengen van de huidige situatie:

• De regio kent een grote groep hoogopgeleide mensen met een migratie-achtergrond met onderwijservaring in hun eigen taal, die echter tegen obstakels aanlopen op het gebied van Nederlandse taalvaardigheid en certificering.

• Moedertaalscholen bieden waardevol onderwijs, maar opereren los van het reguliere onderwijssysteem.

• Twaalf van de veertien moedertaalprogramma’s in de regio gaven aan dat een traject richting het reguliere onderwijs interessant zou zijn voor hun docenten.

• Er is een groeiende behoefte aan innovatieve manieren om nieuwe leraren aan te trekken (zowel binnen formele als informele settings) en de diversiteit in het onderwijs te versterken.

Belangrijkste inzichten

Een ‘brugprogramma’ verlaagt drempels

Er is veel belangstelling voor het creëren van een tussenstap waarin potentiële leraren hun Nederlands kunnen verbeteren, kennismaken met het Nederlandse onderwijssysteem en zich voorbereiden op een formele lerarenopleiding.

Praktijkervaring telt

De onderwijservaring die moedertaaldocenten opdoen in moedertaalscholen is waardevol — deelnemers stelden voor om deze ervaring ook formeel te erkennen binnen trajecten naar een onderwijsbevoegdheid.

Samenwerking is essentieel

Effectieve oplossingen vereisen afstemming tussen lerarenopleidingen, moedertaalprogramma’s, gemeenten en schoolbesturen.

Fotos: TextVast

Nieuwe inzichten en vervolgstappen

De brainstorm leidde tot verschillende concrete resultaten en vervolgstappen:

• Deze doelgroep integreren in bestaande initiatieven: Trion Opleidingsschool, samen met HLE Network, de ISE, en TU/e, zal bestaande zij-instroomtrajecten in de regio onderzoeken om mogelijke instappunten voor meertalige professionals te identificeren.

• Pilotconcept: Deelnemers stelden voor om een kleinschalig pilotproject te ontwikkelen met één of twee moedertaalscholen en een lerarenopleiding. Het doel is te testen hoe leservaring in het informeel onderwijs kan worden erkend en ondersteund via coaching en gestructureerde samenwerking.

• Rol van facilitator: HLE Network zal helpen bij het identificeren van geïnteresseerde moedertaaldocenten en optreden als verbindende partij tussen scholen en partners.

De sessie werd afgesloten met een gedeeld gevoel van optimisme: het potentieel is groot en het moment is gunstig. Wat in het buitenland succesvol blijkt, kan ook in Nederland tot nieuwe inspiratie leiden.

➡️ Benieuwd naar meer ideeën? Deze route naar regulier onderwijs is een van meerdere voorstellen voor samenwerking met onderwijsinstellingen, overheden en bedrijven die HLE Network in een Gezamenlijke visie voor moedertaalonderwijs heeft gepubliceerd.

➡️ Are you interested in becoming a teacher in the Dutch school system? Contact us at HLE Network and we can put you in touch with the workshop leaders, who are responsible for the program "Internationals voor de klas."

HLE Network bedankt de workshopleiders Saskia Heunks, Sjef Hendrikx en Annemieke Vennix hartelijk voor hun betrokkenheid en inspirerende bijdrage. Daarnaast danken we Maaike de Jonge en Naoko Yamamoto voor hun hulp bij het documenteren van de discussie.