.jpg)
HLE Network
Overzicht in het Nederlands
Introductie
Onderwijs wereldwijd, dus ook op onze Nederlandse scholen, heeft de opdracht om te voldoen aan het universele kinderrecht: het faciliteren van de ontwikkeling van de moedertaal. Vele scholen zijn zich hier nog niet echt bewust van. Dit is tevens ook een immens grote uitdaging voor onze reguliere Nederlandse scholen die vaak niet over de kennis beschikken om dit moedertaalonderwijs te faciliteren. Gelukkig zijn hiervoor verschillende moedertaalprogramma’s opgericht in Eindhoven, Nederland, en de rest van de wereld. (Klik hier om meer te lezen over hoe we scholen en lokale overheden nog meer helpen met het behalen van de “Global Goals” van de Verenigde Naties)
Wat houden die moedertaalprogramma’s precies in? Moedertaalprogramma’s (ook wel ‘weekendscholen’ of ‘thuistaalscholen’ genoemd), bieden meertalige kinderen de kans om de taal die ze thuis spreken verder te ontwikkelen. In Nederland en veel andere landen zijn moedertaalprogramma’s vaak non-profitorganisaties, opgericht en bestuurd door ouders die een minderheidstaal spreken, met als doel hun talige en culturele erfgoed in stand te houden. Lessen vinden voornamelijk plaats na schooltijd of in het weekend.
Het HLE Network maakt zich sterk voor een wereld waar meertalige kinderen de mogelijkheid krijgen om hun moedertaal verder te ontwikkelen door middel van doeltreffende onderwijsprogramma’s. Het HLE Network verbindt de verschillende moedertaalscholen, creëert netwerkgelegenheden en biedt mogelijkheden voor professionalisering. Ook zetten we ons in voor het vergroten van begrip en erkenning van en steun voor deze vorm van onderwijs.
Van 2019 tot juli 2021 werd het platform gerund onder de naam Heritage Language Schools Eindhoven (HLSE). In juli 2021 is de stichting ‘Heritage Language Education Network’ (HLE Network) opgericht.
Waarom een stichting voor moedertaalonderwijs?
Taaldiversiteit is een aanwinst en een recht
Taaldiversiteit is een aanwinst voor de samenleving. Burgers die meerdere talen spreken hebben meer onderwijsmogelijkheden en meer kansen op de arbeidsmarkt. Meertaligen stellen hun land in staat een rijkere internationale samenwerking aan te gaan. Het is daarom geen verrassing dat de Europese Commissie momenteel taalverwerving en taaldiversiteit in heel Europa bevordert.
Het ontwikkelen van vaardigheden in meerdere talen is meer dan alleen nuttig. De mogelijkheid om je moedertaal te ontwikkelen wordt door UNESCO beschouwd als een universeel recht. Het Verdrag over het bestrijden van discriminatie in het onderwijs van 1960 stelt in Artikel 5 dat leden van nationale minderheden het recht hebben om hun eigen onderwijsactiviteiten te ontplooien terwijl ze integreren in de plaatselijke gemeenschap. Dit betekent dat meertalige kinderen in Nederland het recht hebben om tijdens het integratieproces ook hun moedertaal te vieren en te ontwikkelen.
Moedertaalprogramma’s bieden waardevol aanvullend onderwijs
Zodra meertalige kinderen het reguliere onderwijssysteem binnenstromen, lopen zij kans hun moedertaal (gedeeltelijk) te verliezen. Ouders willen dat hun kinderen contact kunnen leggen met andere kinderen en familieleden die dezelfde taal spreken, dat ze in de moedertaal leren lezen en schrijven, en dat ze de tradities van de thuiscultuur begrijpen. Een sterke basis in de moedertaal stelt kinderen bovendien in staat gemakkelijker andere talen te leren en kan voor meertalige kinderen tot meer sociaal en academisch succes leiden. Dit zijn redenen waarom ouders ervoor kiezen hun kinderen taalprogramma’s te laten volgen naast het reguliere onderwijs. Moedertaalprogramma’s spelen een belangrijke rol in de educatieve en persoonlijke ontwikkeling van meertalige kinderen en verlenen daarmee een onmisbare dienst aan de gemeenschap.
Onmiskenbare tegenstrijdigheid
Er is een discrepantie tussen hoe belangrijk moedertaalonderwijs is en hoe ingewikkeld het is om een doeltreffend en succesvol onderwijsprogramma op te zetten. Omdat moedertaalprogramma’s onafhankelijk van elkaar opereren, zijn er veel onderlinge verschillen in structuur, kwaliteit, omvang, en mate van succes. Sommige scholen krijgen professionele training of ontvangen steun van de overheid van het land in kwestie. Voor andere scholen zijn dit soort mogelijkheden beperkt. Veelvoorkomende problemen die moedertaalscholen ervaren zijn: het vinden en behouden van vrijwilligers, leerkrachten, en leerlingen; overeind blijven met beperkte fondsen; een geschikte en betaalbare locatie vinden; geschikt materiaal ontwikkelen; omgaan met een diverse leerlingenpopulatie met veel niveau- en motivatieverschillen; en het aanbieden van een waardevol programma met beperkte lesuren en voorbereidingstijd.
Momenteel zijn kansengelijkheid in het onderwijs, inclusiviteit en internationalisering actuele thema's in Nederland. Subsidies die aansluiten op deze thema's zijn op grote schaal beschikbaar voor het reguliere onderwijs. Helaas komen moedertaalscholen meestal niet in aanmerking voor dezelfde ondersteuning. Veel meertalige kinderen hebben geen toegang tot lessen in hun moedertaal. En als deze lessen er wel zijn, zijn ouders en leraren van meertalige kinderen vaak onvoldoende geïnformeerd over het belang van moedertaalonderwijs. Bovendien wordt in het beleid van het reguliere onderwijs vaak geen aandacht besteed aan de voordelen van moedertaalonderwijs. Doordat moedertaalscholen minder veerkrachtig zijn dan reguliere scholen en de coronamaatregelen voor bijkomende moeilijkheden hebben gezorgd, hebben sommige programma’s moeten beëindigen.
Kortom, er is een dringende behoefte aan meer belangstelling voor en belangenbehartiging van het moedertaalonderwijs.
Een stichting voor moedertaalonderwijs
Over de hele wereld is te zien dat organisaties die veelvoorkomende problemen van moedertaalprogramma’s zichtbaar en bespreekbaar maken, meer succes boeken bij het beïnvloeden van de samenleving dan de individuele scholen zelf. Dergelijke organisaties zijn in staat om de taalontwikkeling van kinderen op verschillende niveaus te beïnvloeden: ze kunnen bijvoorbeeld pleiten voor hervorming bij onderwijsautoriteiten en beleidsmakers, samenwerken met schooldirecties en -personeel of mogelijkheden creëren voor moedertaaldocenten, ouders, en leerlingen. Met het HLE Network proberen we dit ook te bereiken.
Missie
Onze missie is om meertalige kinderen meer kansen te bieden om de taal of talen die zij thuis spreken verder te ontwikkelen door middel van effectieve onderwijsprogramma’s. Dit onderwijs kan zorgen voor ondersteuning bij identiteitsontwikkeling, zodat meertalige kinderen zelfbewuster kunnen opgroeien en integreren in de lokale samenleving. We streven ernaar om het moedertaalonderwijs in de regio Eindhoven en daarbuiten te bevorderen en verbeteren.
Activiteiten
De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:
Zichtbaarheid
het vergroten van de zichtbaarheid van moedertaalprogramma’s
Directory (lijst van programma’s)
Onze organisatie heeft een lijst samengesteld van deelnemende moedertaalscholen zodat ouders, reguliere scholen, onderwijsconsulenten en anderen gemakkelijk informatie kunnen vinden over de aangeboden onderwijsprogramma’s. We houden ook regelmatig enquêtes onder de onderwijsinstellingen.
International Children's Book Collection
Het HLE Network en de Bibliotheek Eindhoven zijn een samenwerking aangegaan om de International Children's Book Collection te verwezenlijken. Momenteel hebben we boeken in het Italiaans, Chinees, Frans, Roemeens, Bulgaars en Perzisch. In 2022 komen daar Poolse, Indische en Koreaanse boeken bij (Engelse kinderboeken zijn beschikbaar in de bibliotheek dankzij ‘the Reading Pier’). The International Children's Book Collection bevat boeken voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Deze boeken kunnen gratis worden geleend aangezien kinderen tot 18 jaar met een jeugdabonnement onbeperkt en kosteloos boeken kunnen lenen bij de bibliotheek.
Gemeenschapsgevoel
mogelijkheden te bieden voor moedertaalprogramma’s om met elkaar te netwerken
Op onze website delen we regelmatig nieuws over ontwikkelingen binnen de verschillende moedertaalprogramma’s in Eindhoven.
We versturen maandelijkse nieuwsbrieven om de gemeenschap op te hoogte te houden van nieuws en evenementen rondom moedertaalonderwijs. (Archief.)
Het HLE network organiseert activiteiten om een gevoel van saamhorigheid te creëren onder de moedertaalprogramma’s in de regio. Twee keer per jaar houden we een informele bijeenkomst voor de bestuurders en docenten van de verschillende moedertaalscholen. De meet-up in september is ter gelegenheid van de Europese Dag van de Talen. De online ontmoeting in februari is ter viering van UNESCO's Internationale Dag van de Moedertaal.
Tijdens deze ontmoetingen hebben we de kans om bij te kletsen over hoe het gaat met de taalprogramma's en om tips en informatie uit te wisselen, bijvoorbeeld over de voortgang van onze groeiende International Children's Book Collection in de Bibliotheek Eindhoven. Er is geen agenda, maar alle ruimte voor een gezellig praatje om onszelf eraan te herinneren dat we er in dit belangrijke werk niet alleen voor staan!
Kwaliteit
activiteiten te organiseren en onderzoek te doen om de kwaliteit van moedertaalprogramma’s te verbeteren
FOHLC Europe (Forum of Heritage Language Coalitions in Europe) is een interessante nieuwe samenwerking tussen verschillende organisaties die betrokken zijn bij het moedertaalonderwijs in Europa. We starten een jaarlijkse conferentie waarvan we hopen dat het een nieuwe traditie wordt. Het doel van FOHLC Europe is om eens per jaar overkoepelende organisaties, verenigingen, coalities en netwerken van moedertaalprogramma’s, evenals de leiders, managers en docenten van deze programma's in Europa samen te brengen.
Overkoepelende organisaties en coalities kunnen bijvoorbeeld moedertaalscholen samenbrengen op basis van een gedeelde geografische locatie of op basis van taal. FOHLC Europe biedt moedertaaldocenten en directies professionele ontwikkeling aan en biedt tevens netwerkmogelijkheden voor professionals op het gebied van moedertaalonderwijs. Hoewel het geen academische conferentie is, nodigen we wetenschappers uit om een verbinding te leggen tussen hun onderzoek en ons publiek.
Internationale Richtlijnen voor Beroepspraktijken voor Moedertaalscholen
HLE Network heeft samengewerkt met een groep van organisaties uit Canada, IJsland, Ierland en de Verenigde Staten om te bepalen wat moedertaalprogramma’s wereldwijd gemeen hebben, om zo universele principes en good practices te definiëren die richting kunnen geven aan moedertaalprogramma's. Deze richtlijnen werden in 2021 ontwikkeld door vertegenwoordigers van moedertaalonderwijsgemeenschappen, organisaties, en verenigingen.
De richtlijnen zijn ontworpen om programma's op het gebied van talenonderwijs te inspireren en zijn toepasbaar in alle geografische en culturele contexten. Ze kunnen worden gevolgd door iedereen die betrokken is bij moedertaalonderwijs, zoals managers, directeuren, coördinatoren, administrateurs, administratief medewerkers, bibliothecarissen, schoolbesturen, beleidsmakers, leerkrachten, begeleiders, onderwijsassistenten, vrijwilligers, ouders en stagiaires. De richtlijnen kunnen ook behulpzaam zijn voor andere leden van de gemeenschap om de kernwaarden van moedertaalscholen die deze richtlijnen hanteren beter te begrijpen.
Publiek informeren
het publiek te informeren over meertaligheid en het belang van moedertaalonderwijs. Voorbeelden hiervan zijn:
Evenement Meertalige Kinderen: Wat doe je ermee?
Het doel van dit evenement (deels in het Engels en deels in het Nederlands) was om aandacht te vestigen op de belangrijke rol die de moedertaal (of thuistaal) van een kind speelt in zijn/haar educatieve ontwikkeling. Nederlandse basisschooldocenten kregen de kans om kennis te maken met de vele moedertaalprogramma’s in de regio Eindhoven/Brainport en om tips te krijgen over hoe ze de meertaligheid van kinderen kunnen benutten als een waardevolle hulpbron in de klas. Slides and videomateriaal van twee sprekers zijn beschikbaar om te bekijken.
Hulpbronnen sectie in het Nederlands
We hebben de belangrijkste bronnen over meertaligheid voor Nederlandse leraren op een rijtje gezet.
Op onze "Waarom lezen" pagina kun je de voordelen van lezen in de thuistaal ontdekken, en meer te weten komen over hoe je kinderen kunt ondersteunen en stimuleren om met plezier te lezen in hun thuistaal.
Dus, hoe kunnen ouders en leerkrachten kinderen motiveren om te lezen in de thuistaal? In de "toolbox" geven we tips voor het motiveren van kinderen, ideeën voor activiteiten om het lezen in de thuistaal te stimuleren, links naar digitale bibliotheken, en nuttige websites voor meer informatie over deze onderwerpen!
Kletsheads Podcasts in het Nederlands
Kletsheads is een podcast van Dr. Sharon Unsworth over meertalige kinderen voor ouders, docenten en logopedisten. Er zijn nu twee Kletsheads-afleveringen met fragmenten over het HLE netwerk, een in het Nederlands en een in het Engels. Elk interview is ongeveer 10 minuten lang, als het "Let's Klets"-fragment.
Het HLE Network legt actief contacten met andere projecten in Nederland en de rest van de wereld die te maken hebben met onderzoek, samenwerking en good practices rond moedertaalonderwijs en non-profitmanagement. Zo hebben we al meer dan tien interviews uitgevoerd en online geplaatst. Zie b.v. Het inzetten van meertaligheid als hulpbron in het Nederlandse basisonderwijs of Ontdek de diensten van Stichting Supportpunt in Eindhoven.
Partners
zinvolle samenwerkingsverbanden aan te gaan met andere organisaties in de gemeenschap
Zonder samenwerkingsverbanden met andere organisaties zouden wij veel van de hierboven beschreven projecten niet kunnen uitvoeren. Wij bieden ook stagemogelijkheden aan WO- en HBO-studenten.
Organisaties waarmee we kunnen samenwerken zijn: overheidsorganisaties, openbare bibliotheken, onderwijsministers en gemeenteraden, schoolbesturen, directeuren en docenten van regulier onderwijs, ouders, overkoepelende organisaties voor moedertaalonderwijs in het buitenland, universiteiten en onderzoekscentra in binnen- en buitenland, en non-profit organisaties met soortgelijke doelen in binnen- en buitenland. Zie voorbeelden.
Verenigde Naties
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Door middel van de verschillende activiteiten van het HLE Network dragen wij bij aan het verwezenlijken van onze missie. Ons activiteitenprogramma ligt in lijn met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor 2030 van de Verenigde Naties.
Het HLE Network streeft naar inclusief en rechtvaardig kwaliteitsonderwijs en bevordert kansen op levenslang leren voor iedereen (Streefdoel 4.7). Dit wordt bereikt door activiteiten te organiseren die gericht zijn op het bevorderen en verbeteren van de kwaliteit van moedertaalonderwijs. Wanneer leerlingen toegang hebben tot moedertaalonderwijs zijn ze in staat om kennis en vaardigheden te verwerven die een cultuur van vrede, wereldburgerschap, en waardering voor culturele diversiteit in stand houden.
HLE Network werkt aan de vermindering van ongelijkheid binnen en tussen landen (Streefdoel 10.2 en 10.3). Dit wordt gedaan door het publiek te informeren over kwesties die van belang zijn voor meertalige leerlingen, die migrant zijn of kinderen van migranten. HLE Network bevordert de inclusie en bestrijdt de discriminatie van kinderen die thuis een minderheidstaal spreken.
Het HLE Network werkt mee aan het inclusiever maken van steden (Streefdoel 11.4). Dit wordt gedaan door het promoten van onderwijsprogramma's die het talige en culturele erfgoed van de wereld helpen waarborgen.
Steun ons
Onze organisatie bestaat uit een Bestuur en een Directie, met ondersteuning van een externe Raad van Advies. De Nederlandse belastingdienst heeft ons de ANBI-status verleend, wat staat voor "Algemeen Nut Beogende Instelling". Dit betekent dat onze inspanningen vrijwel uitsluitend maatschappelijk belang nastreven. Giften aan HLE Network zijn onder bepaalde voorwaarden ook belastingaftrekbaar. Als u minimaal vijf jaar periodiek (met schriftelijke toestemming) doneert aan het HLE Network, krijgt u een deel van het gedoneerde bedrag terug van de Belastingdienst. Donateurs kunnen ook op onze welkomstpagina worden vermeld. Voor een bijdrage kunt u contact met ons opnemen.