Terugblik op event "Meertaligheid van Eindhovense jeugd in Beeld"

1 september 2024

Op 27 mei kwam een grote groep deelnemers bij elkaar bij Dynamo in Eindhoven tijdens de bijeenkomst ‘Meertaligheid van Eindhovense jeugd in beeld’. Dit event werd georganiseerd door Heritage Language Education (HLE) Network en mede mogelijk gemaakt door de gemeente Eindhoven en Holland Expat Centre South. Het was een drukbezochte avond met meer dan 70 aanmeldingen waaronder geïnteresseerden uit het bedrijfsleven, onderwijsinstellingen, de gemeenteraad, jeugdorganisaties, bibliotheken en taalgroepen.

De moderator van deze avond, Senna Bouteba, opent het event met een anekdote waarmee ze direct duidelijk maakt waarom we hier zitten. Senna ervaart namelijk dagelijks hoeveel verschillende nationaliteiten de regio kent aangezien ze op het schoolplein misschien wel met 90% van de andere ouders Engels spreekt.

PROGRAMMA EN SPREKER BIO'S

Moedertaalonderwijs op de kaart

Hierna komt Gisi Cannizzaro, oprichter van HLE Network, aan het woord. HLE Network is opgericht om moedertaalonderwijs te ondersteunen en zichtbaar te maken. Het is ontstaan vanuit de toenemende vraag naar moedertaalonderwijs en de behoefte om mensen die hierbij betrokken zijn samen te brengen. HLE Network zet zich in voor bewustwording en zichtbaarheid van moedertaalonderwijs, ondersteuning aan taalgroepen en samenwerking met beleidsmakers en andere stakeholders om de positie van moedertaalonderwijs te versterken.

Gisi wijst de deelnemers erop dat er deze avond 3 belangrijke punten zijn om in gedachten te houden:

• Moedertaalonderwijs biedt sociale, emotionele, academische en economische voordelen, maar het is vaak uitdagend te organiseren.

• Dankzij een rapportage van de Rutu Foundation heeft de VN vastgesteld dat er op reguliere scholen in Nederland discriminatie plaatsvindt op basis van thuistaal.

• Er is momenteel veel aandacht voor internationalisering, wereldburgerschap en interculturele communicatievaardigheden (binnen onze regio, en ook landelijk door Nuffic), maar vertegenwoordigers van moedertaalonderwijs zijn vaak niet betrokken bij belangrijke discussies over meertaligheid en onderwijs.

Beleid

Er bestaan al internationale en Europese beleidslijnen die moedertaalonderwijs ondersteunen maar ook lokaal beleid moet hierop ingericht worden. Als we kijken naar het basisvaardighedenbeleid is het belangrijk om te weten dat zolang dit beleid alleen de ontwikkeling van het Nederlands steunt, initiatieven voor moedertaalonderwijs mogelijk in conflict komen met dit beleid. Dankzij de inspanningen van HLE Network begint hier verandering in te komen. Zo wordt het belang van enkele activiteiten van HLE Network erkend in het uitvoeringsplan ‘Inclusief Samenleven’ van de stad Eindhoven. Maar er kan nog veel meer gedaan worden om te helpen bij uitdagingen zoals het vinden van vrijwilligers, docenten, leerlingen, geld, leslocaties en geschikte materialen.

Call to Action

HLE Network heeft in samenwerking met internationale partners een Global Call to Action gelanceerd met specifieke aanbevelingen voor vele belanghebbenden zoals reguliere scholen, bibliotheken, bedrijven en beleidsmakers. Deze belanghebbenden worden van harte uitgenodigd om hier inspiratie uit te halen.Als eerste panellid vertelt Anna Kijak van de Stichting Poolse School Eindhoven. Ze vertelt over het onbegrip van reguliere scholen waar ze nog vaak tegenaan lopen. Mede hierdoor zijn ze als Poolse school ook actief bezig met het verspreiden van kennis over moedertaalonderwijs en om mensen ervan bewust te maken dat moedertaalonderwijs veel voordelen heeft en kinderen hier recht op hebben. De Poolse school is erkend door het Poolse ministerie van onderwijs en volgt een officieel onderwijsprogramma dat op het programma van Nederlandse scholen is aangepast zodat ze elkaar versterken.

Panelgesprek: integratie en identiteit

Na Anna sluit Sandy Barkowsky aan, coördinator van het Living In programma van het Holland Expat Center South. Sandy deelt met ons hoe er vanuit het bedrijfsleven aangekeken wordt tegen moedertaalonderwijs: ‘De provincie Brabant trekt veel internationale bedrijven aan waardoor voorzieningen zoals passend onderwijs belangrijke vestigingsvoorwaarden zijn. Eindhoven staat voor een mooie uitdaging waarbij veel talenten nodig zijn die ondersteund moeten worden, ook de internationale talenten. Het is belangrijk dat als talenten hier zijn dat we ze dan ook hier weten te houden.’

- Maaike Verrips

Vanuit Drongo - platform voor meertaligheid, sluit vervolgens Maaike Verrips aan. Maaike promoveerde op taalontwikkeling bij kinderen en legt uit waarom moedertaalonderwijs kinderen kan helpen in hun identiteitsontwikkeling: ‘Kinderen die thuis met andere talen en culturen opgroeien hebben een meertalige en multiculturele identiteit. Als je daarvan een deel helemaal niet ontwikkelt dan beperkt dat je beeld van wie je bent. Er is ook veel onderzoek dat erop wijst dat dit beter is.’ Daarnaast geeft Maaike voorbeelden van andere steden die beleid rondom meertaligheid ontwikkelen, zoals de gemeente Zaanstad, gemeente Amsterdam, Brussel en Gent. Meertaligheid sluit dan ook aan op vele beleidsgebieden zoals leefbaarheid, achterstandbeleid, internationalisering en city marketing.

Als vierde sluit Kristel Doreleijers van het Meertens Instituut aan bij het panel. Kristel studeerde taalwetenschappen en Nederlands en gaat wat dieper in op onderzoek naar meertalige taalverwerving:´Vanuit wetenschappelijke inzichten blijkt dat een moedertaal een rijkdom is, een verrijking maar het kan ook een bruggetje zijn voor het leren van een andere taal. Het biedt een stabiele basis want als je de thuistaal goed kent wordt het alleen maar makkelijker om ook het Nederlands te leren.’

Als laatste voegt Alfonso de Jong zich bij het panel. Alfonso is zelf afgestudeerd aan de Carrousel, een Spaans programma van het Centro Latinoamericano de Orientación (CLO). Hij noemt het een privilege om deel te mogen nemen aan moedertaalonderwijs en zag dat niet als een belasting. Moedertaalonderwijs heeft voor Alfonso een hele andere wereld geopend doordat onderwijs in de taal van zijn moeder hem o.a. toegang heeft gegeven tot meer informatie, video´s, muziek en sociale contacten.

Ondersteuning voor moedertaalprogramma's

Na de paneldiscussie splitsen de deelnemers zich op in 4 groepen en wordt er gebrainstormd over ideeën om moedertaalprogramma’s in Eindhoven te ondersteunen. Elke groep koppelt vervolgens de belangrijkste punten terug. Deze kunnen we als volgt samenvatten:

1. Bewustwording over en het uitdragen van de meerwaarde van meertaligheid.

2. Meer zichtbaarheid en bekendheid voor moedertaalonderwijs.

3. Verbinding tussen scholen, zowel reguliere scholen, moedertaalonderwijs als opleidingen voor leerkrachten.

4. Verantwoordelijkheid van werkgevers om ervoor te zorgen dat kinderen van buitenlande werknemers moedertaalonderwijs kunnen volgen.

5. Faciliteren van ruimte voor meertaligheid, bijvoorbeeld het aanpassen van regelgeving zoals taaleisen voor pedagogisch medewerkers die kansen uitsluiten.

6. Faciliteren van middelen/financiering voor materialen, locaties, leerkrachten e.d.

Aanwezigen uit het bedrijfsleven geven aan dat er momenteel hele mooie projecten opgezet worden die hier gehoor aangeven.HLE Network organiseert dit jaar meerdere bijeenkomsten. Via de website van HLE Network worden de data gecommuniceerd en kun je je aanmelden.

Deze avond benadrukte de sociale, emotionele, academische en economische voordelen van moedertaalonderwijs. Het belang van moedertaalonderwijs voor identiteitsontwikkeling en het belang van samenwerking tussen reguliere scholen en moedertaalonderwijs kwam sterk naar voren. Maar ook voor het bedrijfsleven draagt moedertaalonderwijs bij aan belangrijke vestigingsvoorwaarden voor bedrijven en talenten.

Samenvatting opgesteld door Anne Pennings van Drongo platform voor meertaligheid